27-10-2022
Prowadzenie działalności gospodarczej nieuchronnie wiąże się z koniecznością opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Od tej ogólnej reguły Ustawodawca przewidział jednak pewne wyjątki – uwzględniając fakt, że nowo powstałe firmy mogą mieć trudności z regulowaniem tego rodzaju obligatoryjnych płatności. Osoby rozpoczynające dopiero działalność gospodarczą mogą zatem liczyć na zwolnienia, które ułatwiają im start w biznesie.
Największa ulga obejmuje pierwsze pół roku działalności firmy – przedsiębiorcy zwolnieni są wówczas całkowicie z obowiązku uiszczania składek na ubezpieczenia społeczne. Po tym okresie nadal mogą liczyć na ulgi odnośnie do należnej Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych daniny, jednakże ich zakres z czasem się zmniejsza.
„Ulga na start”
…przez pierwsze pół roku działalności zwalnia przedsiębiorcę całkowicie z opłacania składek na ubezpieczenie społeczne (zobligowany pozostaje on jedynie do opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne).
„Ulga na start” obowiązuje przez sześć pełnych miesięcy.
Podkreślić należy sformułowanie „pełnych miesięcy”. Warto ten fakt uwzględnić przy wyborze daty zakładania działalności gospodarczej, ponieważ rejestrując firmę na przykład drugiego dnia miesiąca czas obowiązywania półrocznej ulgi niejako wydłuża się o „dodatkowy” (pełny) miesiąc.
Aby skorzystać z „ulgi na start”, konieczne jest spełnienie określonych warunków. Zgodnie z Ustawą Prawo Przedsiębiorców zwolnienie to przysługuje przedsiębiorcy, który podejmuje działalność gospodarczą po raz pierwszy (lub po minimum pięcioletniej przerwie) i nie wykonuje jej na rzecz byłego pracodawcy.
Po zakończeniu okresu obowiązywania „ulgi na start”
…przedsiębiorca musi już opłacać składki na ubezpieczenie społeczne – jednakże przez kolejne dwa lata (24 miesiące) może to czynić na preferencyjnych zasadach.
Wysokość składek liczona jest od określonej podstawy. W tym przypadku wynosi ona 30% najniższego krajowego wynagrodzenia. W 2022 roku minimum to ustalono na poziomie 3010 zł (od stycznia 2023 wzrośnie do 3490 zł, a od 1 lipca 2023 wyniesie już 3600 zł). Od tej właśnie kwoty oblicza się wspomniane wyżej 30% – czyli np. w 2022 podstawa do obliczania składek wynosiła 903 zł. Składki ZUS na ubezpieczenie społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe) stanowią łącznie 31,64% podstawy.
„Preferencyjny ZUS” dotyczy wyłącznie składek na ubezpieczenia społeczne i nie odnosi się do naliczania składki zdrowotnej, którą trzeba płacić w pełnej wysokości – ustalonej na podstawie formy opodatkowania i wysokości dochodów osiągniętych z prowadzonej działalności.
Warunki do skorzystania z dwuletniego „preferencyjnego ZUS” są analogiczne do tych, jakie obowiązują w przypadku „ulgi na start”.
Pamiętaj o przerejestrowaniu!
Każdy przedsiębiorca, który korzysta z „preferencyjnego ZUS” powinien sam dopilnować terminu zakończenia ulgi i po upływie 24 miesięcy przerejestrować się na nową podstawę odprowadzania składek. Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie ma obowiązku o tym przypominać.
„Mały ZUS Plus”
Po zakończeniu „ulgi na start” i „preferencyjnego ZUS” przedsiębiorca może jeszcze skorzystać z tzw. „Małego ZUS Plus”. Głównym warunkiem jest osiągnięcie w poprzednim roku kalendarzowym przychodów nieprzekraczających kwoty 120 tys. zł.
Przedsiębiorca w tym przypadku może opłacać składki od indywidualnie określonej podstawy wyznaczonej przez osiągnięty dochód – w uproszczeniu jest to połowa średniego miesięcznego dochodu osiąganego w poprzednim roku. Podstawa wymiaru składek musi jednak mieścić się w przedziale między 30% minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku kalendarzowym, a 60% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego na dany rok kalendarzowy.
Dokumenty
Oprócz zgłoszenia do „małego ZUS plus” przedsiębiorca powinien również przekazać do ZUS podstawowe informacje pozwalające zweryfikować, czy przedsiębiorcy przysługuje prawo do korzystania z ulgi oraz czy wartość wyliczonej podstawy wymiaru składek jest ustalona poprawnie (czyli m.in. wskazać roczny dochód z działalności gospodarczej).
Niższe składki na ubezpieczenia społeczne można płacić przez kolejne trzy lata (a dokładnie – 36 miesięcy w ciągu kolejnych 60 miesięcy kalendarzowych prowadzenia działalności gospodarczej).
Z „Małego ZUS Plus” nie mogą korzystać m.in. przedsiębiorcy wykonujący w ramach działalności gospodarczej te same zadania, które wykonywali dla (byłego bądź obecnego) pracodawcy jako pracownicy (w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym). Również nie skorzystają z tej ulgi osoby prowadzące w poprzednim roku działalność jako twórcy, artyści, osoby wykonujące wolny zawód, wspólnicy spółki (jawnej, komandytowej, partnerskiej albo jednoosobowej spółki z o.o.), prowadzące szkołę lub przedszkole.
Zgłoszenie do „Małego ZUS Plus”
…powinno nastąpić do końca stycznia. Można to uczynić online za pośrednictwem portalu Biznes.gov.pl – zmieniając dane w swoim wpisie w CEIDG. Wymagany jest w tym przypadku profil zaufany lub podpis kwalifikowany.
Po zakończeniu ulg
…przedsiębiorca zobowiązany jest zarejestrować się do „dużego ZUS” – czyli składek na ubezpieczenie społeczne w pełnym wymiarze.
Przejście na „duży ZUS” oznacza m.in. zmianę (na wyższą) podstawy obliczenia składek oraz konieczność odprowadzania składki na Fundusz Pracy. Przy „uldze na start” i „preferencyjnym ZUS” przedsiębiorcy są zwolnieni z tego ostatniego obowiązku, ponieważ składka na Fundusz Pracy jest opłacana, gdy podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne przewyższa obowiązującą w danym roku płacę minimalną.
Korzystanie z ulg w składkach ZUS jest dobrowolne
Przedstawione wyżej ulgi niewątpliwie ułatwiają „start” działalności gospodarczej, jednakże nie pozostają bez wpływu na należne osobie ubezpieczonej świadczenia. Jeśli przedsiębiorca – korzystając z ulg – wpłaca niższe składki, w przyszłości otrzymywać będzie na przykład niższą emeryturę. Dlatego z ulg tych można zrezygnować – to indywidualna decyzja, którą również warto rozważyć.