{"id":1492,"date":"2019-10-30T11:42:11","date_gmt":"2019-10-30T10:42:11","guid":{"rendered":"https:\/\/graczyk.com.pl\/?p=1492"},"modified":"2019-10-30T11:49:21","modified_gmt":"2019-10-30T10:49:21","slug":"odliczenie-vat-z-faktury-wystawionej-przez-podmiot-niezarejestrowany","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/graczyk.com.pl\/podatek-vat\/odliczenie-vat-z-faktury-wystawionej-przez-podmiot-niezarejestrowany\/","title":{"rendered":"Odliczenie VAT z faktury wystawionej przez podmiot niezarejestrowany"},"content":{"rendered":"\n

Spraw\u0119 rozstrzygn\u0105\u0142 ju\u017c TSUE, i to lata temu. Brak rejestracji kontrahenta jako podatnika VAT czynnego nie pozbawia nabywcy prawa do odliczenia podatku z faktur przez niego wystawionych. Najwyra\u017aniej jednak autorytet TSUE nie przekonuje urz\u0119dnik\u00f3w KAS.<\/b><\/span><\/p>\n

Czynni podatnicy VAT przyjmuj\u0105 i wystawiaj\u0105 znaczn\u0105 liczb\u0119 faktur. Pomi\u0119dzy nimi mo\u017ce zdarzy\u0107 si\u0119 faktura, kt\u00f3r\u0105 wystawi\u0142 kontrahent niezarejestrowany jako podatnik VAT czynny. Wynika to z r\u00f3\u017cnych powod\u00f3w, czasami zbyt d\u0142ugiego oczekiwania na proces rejestracji, a czasami nawet wystawiaj\u0105cy faktur\u0119 przedsi\u0119biorca sam nie wie, \u017ce zosta\u0142 w\u0142a\u015bnie wykre\u015blony z rejestru bez zawiadomienia. Ze wzgl\u0119du na praktyk\u0119 polskich organ\u00f3w podatkowych, odmawiaj\u0105cych w tej sytuacji prawa do odliczenia VAT, sprawa trafi\u0142a przed Trybuna\u0142 Sprawiedliwo\u015bci Unii Europejskiej, kt\u00f3ry ju\u017c w 2010 r. orzek\u0142, \u017ce: \u201eart. 17 ust. 6 sz\u00f3stej dyrektywy nale\u017cy interpretowa\u0107 w ten spos\u00f3b, \u017ce sprzeciwia si\u0119 on przepisom krajowym, na mocy kt\u00f3rych podatnikowi nie przys\u0142uguje prawo do odliczenia podatku VAT zap\u0142aconego innemu podatnikowi b\u0119d\u0105cemu us\u0142ugodawc\u0105 niezarejestrowanym dla cel\u00f3w tego podatku1<\/sup><\/a>\u201d.<\/i> Powy\u017csze orzeczenie \u2013 zdawa\u0142oby si\u0119 \u2013 rozstrzyga spraw\u0119 w spos\u00f3b niebudz\u0105cy w\u0105tpliwo\u015bci. Niestety, praktyka urz\u0119d\u00f3w okazuje si\u0119 zupe\u0142nie inna.<\/span><\/p>\n

Wi\u0119ksze mo\u017cliwo\u015bci KAS<\/b><\/span><\/p>\n

<\/b>Temat powr\u00f3ci\u0142 obecnie ze zwi\u0119kszon\u0105 si\u0142\u0105 ze wzgl\u0119du na dwie istotne zmiany w przepisach. Pierwsza z nich dotyczy\u0142a dodania w art. 96 ustawy o VAT ust\u0119pu 9a, znacznie rozszerzaj\u0105cego mo\u017cliwo\u015bci wykre\u015blenia przedsi\u0119biorc\u00f3w z rejestru czynnych podatnik\u00f3w VAT. <\/b>Co istotne, organy skarbowe interpretowa\u0142y przepis w taki spos\u00f3b, \u017ce do dokonania wykre\u015blenia nie by\u0142o potrzebne wydanie decyzji. A zatem podatnik wykre\u015blony w praktyce dowiadywa\u0142 si\u0119 o tym na podstawie zawiadomienia (dor\u0119czanego kilka lub kilkana\u015bcie dni po fakcie) albo od swoich zaskoczonych kontrahent\u00f3w. I cho\u0107 wyroki s\u0105d\u00f3w administracyjnych zdecydowanie sprzeciwiaj\u0105 si\u0119 takiej procedurze, to organy podatkowe nadal dokonuj\u0105 wykre\u015ble\u0144 z rejestru w tej samej \u2013 uznanej za bezprawn\u0105 \u2013 formie. Ponadto, od dnia 1 wrze\u015bnia 2019 r. wykre\u015blenie z rejestru sta\u0142o si\u0119 znacznie \u0142atwiejsze wobec podatnik\u00f3w rozliczaj\u0105cych si\u0119 kwartalnie<\/b>; wystarczy, \u017ce nie z\u0142o\u017c\u0105 oni deklaracji za jeden kwarta\u0142 (co w praktyce mo\u017ce skutkowa\u0107 wykre\u015bleniem przy przekroczeniu terminu do jej z\u0142o\u017cenia).<\/span><\/p>\n

Druga zmiana w przepisach to obj\u0119cie od po\u0142owy 2018 r. niemal wszystkich podatnik\u00f3w VAT obowi\u0105zkiem sk\u0142adania JPK. Wskutek tego organy podatkowe w ci\u0105gu zaledwie miesi\u0105ca uzyskuj\u0105 wiedz\u0119 o tym, z kim podatnik dokonywa\u0142 transakcji. Wprawdzie JPK wysy\u0142amy do Ministra Finans\u00f3w, ale zgodnie z art. 82 \u00a7 2d O.p., s\u0105 one udost\u0119pniane: \u201eorganom Krajowej Administracji Skarbowej do realizacji cel\u00f3w i zada\u0144 ustawowych\u201d.<\/i> Czyli wys\u0142any w teorii do Warszawy JPK bardzo szybko trafia do komputera pracownika najbli\u017cszego US.<\/span><\/p>\n

Efektem przekazania danych w formie elektronicznej jest ich szybka \u2013 bo automatyczna \u2013 weryfikacja. Wspomniany przed chwil\u0105 urz\u0119dnik dostaje informacj\u0119: ten przedsi\u0119biorca zap\u0142aci\u0142 za faktur\u0119, wystawion\u0105 przez kontrahenta niezarejestrowanego do VAT. A wtedy pracownik US reaguje, kontaktuj\u0105c si\u0119 telefonicznie z przedsi\u0119biorc\u0105, lub wysy\u0142aj\u0105c do niego pismo.<\/span><\/p>\n

Legalne czy bezprawne?<\/b><\/span><\/p>\n

<\/b>Co do kontaktu telefonicznego, przepisy s\u0105 jasne. Zgodnie z art. 126 O.p.: \u201eSprawy podatkowe za\u0142atwiane s\u0105 w formie pisemnej lub w formie dokumentu elektronicznego, chyba \u017ce przepisy szczeg\u00f3lne stanowi\u0105 inaczej\u201d. <\/i>Wezwania telefoniczne \u2013 zgodnie ze \u201eStandardami dotycz\u0105cymi wyja\u015bnie\u0144 i wezwa\u0144\u201d – <\/i>powinny by\u0107 wykorzystywane w sprawach niewymagaj\u0105cych wyja\u015bnie\u0144 na pi\u015bmie, w sytuacji drobnych b\u0142\u0119d\u00f3w, niewp\u0142ywaj\u0105cych na wysoko\u015b\u0107 zobowi\u0105zania podatkowego. Tymczasem w przedmiotowej sprawie kontakt urz\u0119dnika obejmuje informacj\u0119, zgodnie z kt\u00f3r\u0105 przedsi\u0119biorca powinien usun\u0105\u0107 z ewidencji faktury, daj\u0105ce mu prawo do odliczenia kilku lub kilkunastu tysi\u0119cy z\u0142otych podatku. Ocena zatem legalno\u015bci tego rozwi\u0105zania \u2013 odnosz\u0105c si\u0119 jedynie do samej formy kontaktu \u2013 jest oczywista. Takie dzia\u0142anie nie powinno mie\u0107 miejsca.<\/span><\/p>\n

Z kolei pismo z Urz\u0119du przybiera form\u0119 jeszcze ciekawsz\u0105. Celowo w poprzednim akapicie nie pojawi\u0142o si\u0119 s\u0142owo \u201ewezwanie\u201d, <\/i>bowiem organ wcale nie wzywa. Naczelnik Urz\u0119du Skarbowego jedynie \u201einformuje\u201d, <\/i>\u017ce w wyniku analizy danych z JPK stwierdzono uwzgl\u0119dnienie w rejestrze VAT faktur wystawionych przez podmiot nieb\u0119d\u0105cy podatnikiem czynnym. Dalej wskazuje jeszcze, \u017ce podatnik chc\u0105cy skorzysta\u0107 z prawa do odliczenia podatku naliczonego, powinien udokumentowa\u0107 je fakturami: \u201espe\u0142niaj\u0105cymi ustawowe wymagania, w tym podstawowe dotycz\u0105ce wystawcy faktury, kt\u00f3rym winien by\u0107 podmiot zarejestrowany jako podatnik VAT\u201d<\/i>.<\/span><\/p>\n

Innymi s\u0142owy, pismo jest sporz\u0105dzone bardzo zachowawczo. Brak jest wezwania do natychmiastowej korekty, brak pouczenia o gro\u017c\u0105cej \u2013 na wypadek niezastosowania si\u0119 \u2013 karze. Jedynie \u201einformacja\u201d<\/i>. Przyczyny mog\u0105 by\u0107 dwie. Po pierwsze, o ile fakt niezarejestrowania kontrahenta jest bezdyskusyjny, to informacja na temat \u201eustawowych wymaga\u0144\u201d<\/i> dotycz\u0105cych wystawcy faktury nie znajduje oparcia w przepisach prawa. Art. 88 ust. 4 ustawy o VAT wymaga rejestracji, ale tylko od podatnika odliczaj\u0105cego VAT, a nie od kontrahenta wystawiaj\u0105cego faktur\u0119. Z kolei art. 88 ust. 3a ustawy o VAT<\/b> wskazuje zamkni\u0119ty katalog wyj\u0105tkowych przes\u0142anek, w kt\u00f3rych mo\u017cna pozbawi\u0107 podatnika prawa do odliczenia. W tym katalogu nie ma przes\u0142anki braku rejestracji kontrahenta. Organ nie mo\u017ce si\u0119 wi\u0119c powo\u0142a\u0107 na przepis prawa, zgodnie z kt\u00f3rym w celu dokonania odliczenia podmiot wystawiaj\u0105cy faktur\u0119 musi by\u0107 zarejestrowany jako podatnik czynny, bowiem przepis taki nie istnieje<\/b>. Wezwanie takie, pozbawione podstawy prawnej, by\u0142oby dotkni\u0119te brakiem formalnym. Po drugie, wezwanie do zachowania niezgodnego z przepisami prawa stanowi\u0142oby ra\u017c\u0105ce naruszenie prawa. A jako takie mog\u0142oby ju\u017c skutkowa\u0107 odpowiedzialno\u015bci\u0105 maj\u0105tkow\u0105 urz\u0119dnika. St\u0105d enigmatyczna forma pisma, kt\u00f3ra notabene sama w sobie nie jest przewidziana przepisami O.p. (nie jest decyzj\u0105, postanowieniem ani wezwaniem).<\/span><\/p>\n

Czym w\u0142a\u015bciwie jest cytowane pismo, wyja\u015bni\u0142 ten sam organ, wezwany do podania podstawy prawnej swoich dzia\u0142a\u0144. Ot\u00f3\u017c zdaniem Naczelnika US, by\u0142o ono: \u201epismem informacyjnym w ramach mi\u0119kkiego oddzia\u0142ywania behawioralnego\u201d<\/i>. Czyli organ wcale nie wzywa\u0142, wcale nie dzia\u0142a\u0142 bezprawnie, a jedynie \u201emi\u0119kko oddzia\u0142ywa\u0142\u201d. <\/i>Niestety, skutek tego oddzia\u0142ywania mo\u017ce by\u0107 taki, \u017ce podatnik \u2013 widz\u0105c pismo z US \u2013 odda pieni\u0105dze, kt\u00f3re nale\u017c\u0105 mu si\u0119 zgodnie z prawem.<\/span><\/p>\n

Wszystkie stanowiska przeciw<\/b><\/span><\/p>\n

<\/b>Powy\u017csze dzia\u0142ania KAS stoj\u0105 w oczywistej sprzeczno\u015bci nie tylko z orzecznictwem TSUE czy NSA, ale nawet\u2026 ze stanowiskiem Ministerstwa Finans\u00f3w. W odpowiedzi na interpelacj\u0119 z dnia 18 pa\u017adziernika 2017 r. MF stan\u0119\u0142o na stanowisku, \u017ce brak rejestracji jako taki nie pozbawia nabywcy towaru\/us\u0142ugi prawa do odliczenia podatku naliczonego2<\/sup><\/a>. Stanowisko to zosta\u0142o podtrzymane w odpowiedzi na zapytanie z dnia 28 lutego 2018 r.3<\/sup><\/a><\/span><\/p>\n

TSUE, poza wspomnianym ju\u017c wyrokiem z 2010 r., podtrzymywa\u0142 swoje stanowisko co do niedopuszczalno\u015bci odmowy odliczenia, m.in. w wyrokach z 2017 r.4<\/sup><\/a> czy z 2018 r.5<\/sup><\/a> Stanowisko Trybuna\u0142u przytaczano i stosowano zar\u00f3wno w interpretacjach6<\/sup><\/a>, jak i orzecznictwie s\u0105d\u00f3w7<\/sup><\/a>. Mo\u017cna wi\u0119c powiedzie\u0107, \u017ce KAS podejmuje dzia\u0142ania pomimo wszelkich przeciwnych wyrok\u00f3w czy stanowisk.<\/span><\/p>\n

Podsumowuj\u0105c, nale\u017cy zatem stwierdzi\u0107, \u017ce dzia\u0142ania organ\u00f3w skarbowych w opisywanych sytuacjach stanowi\u0105 nadu\u017cycie prawa. Niestety, trudno jest podnie\u015b\u0107 zarzut bezpo\u015bredniego dzia\u0142ania na szkod\u0119 podatnika lub naruszenia prawa \u2013 ze wzgl\u0119du na nietypow\u0105 form\u0119, pozbawion\u0105 element\u00f3w wezwania \u2013 pomimo tego, \u017ce nikt nie ma w\u0105tpliwo\u015bci, jaki jest rzeczywisty cel tego \u201emi\u0119kko oddzia\u0142uj\u0105cego\u201d <\/i>pisma.<\/span><\/p>\n

Powy\u017csza argumentacja powinna prowadzi\u0107 do kilku wniosk\u00f3w: <\/span><\/p>\n

Po pierwsze, nie nale\u017cy korygowa\u0107 deklaracji tylko dlatego, \u017ce kontrahent nie by\u0142 zarejestrowany do cel\u00f3w VAT. <\/span><\/p>\n

Po drugie, je\u015bli opisane w niniejszym artykule sytuacje \u2013 takie jak bezprawne wykre\u015blenia z rejestru czy wezwania do korekt ca\u0142kowicie sprzeczne z prawem i orzecznictwem \u2013 b\u0119d\u0105 si\u0119 nadal powtarza\u0107, nale\u017cy rozpocz\u0105\u0107 proces zmiany przepis\u00f3w dotycz\u0105cych odpowiedzialno\u015bci urz\u0119dnik\u00f3w za swoje dzia\u0142ania. <\/span><\/p>\n

Podstawa prawna:<\/b><\/span><\/p>\n

    \n
  1. \n

    Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towar\u00f3w i us\u0142ug (<\/span>t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 2174 ze zm.)<\/span><\/span><\/p>\n<\/li>\n

  2. \n

    ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 800 ze zm.)<\/span><\/p>\n<\/li>\n<\/ol>\n

    Niniejsze opracowanie zosta\u0142o sporz\u0105dzone wed\u0142ug stanu prawnego na dzie\u0144\u00a0\u00a0 30 pa\u017adziernika 2019 r.<\/span><\/p>\n

    \n

    1<\/a>Wyrok TSUE z dnia 22 grudnia 2010 r. C-438\/09 Dankowski<\/span><\/p>\n<\/div>\n

    \n

    2<\/a>DPP8.054.10.2017.WCX<\/span><\/p>\n<\/div>\n

    \n

    3<\/a>zapytanie nr 6970 w sprawie odliczania podatku od towaru i us\u0142ug <\/span><\/p>\n<\/div>\n

    \n

    4<\/a>Wyrok TSUE z dnia 19 pa\u017adziernika 2017 r. C 101\/16 SC Paper Consult SRL<\/span><\/p>\n<\/div>\n

    \n

    5<\/a>Wyrok TSUE z dnia 12 wrze\u015bnia 2018 r. C-69\/17 Siemens Gamesa Renewable Energy Rom\u00e2nia SR<\/span><\/p>\n<\/div>\n

    \n

    6<\/a>m.in. interpretacja indywidualna z dnia 3 listopada 2015 r., Dyrektor IS w Bydgoszczy, ITPP1\/4512-819\/15\/MN<\/a><\/span><\/p>\n

    7<\/a>m.in. wyrok NSA z dnia 7 marca 2018 r. I FSK 769\/16; wyrok WSA w Gliwicach z dnia 6 czerwca 2016 r. III SA\/Gl 2404\/15<\/span><\/p>\n<\/div>\n

    Krzysztof Kaczorowski<\/p>\n

    prawnik w Doradztwie Podatkowym Graczyk<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

    Spraw\u0119 rozstrzygn\u0105\u0142 ju\u017c TSUE, i to lata temu. Brak rejestracji kontrahenta jako podatnika VAT czynnego nie pozbawia nabywcy prawa do odliczenia podatku z faktur przez niego wystawionych. Najwyra\u017aniej jednak autorytet TSUE nie przekonuje urz\u0119dnik\u00f3w KAS. Czynni podatnicy VAT przyjmuj\u0105 i wystawiaj\u0105 znaczn\u0105 liczb\u0119 faktur. Pomi\u0119dzy nimi mo\u017ce zdarzy\u0107 si\u0119 faktura, kt\u00f3r\u0105 wystawi\u0142 kontrahent niezarejestrowany jako […]<\/p>\n","protected":false},"author":3,"featured_media":1391,"comment_status":"closed","ping_status":"closed","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[4,19,24,30],"tags":[89,96,85,88,93,84,91,87,95,92,90,16,94,86],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/graczyk.com.pl\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/1492"}],"collection":[{"href":"https:\/\/graczyk.com.pl\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/graczyk.com.pl\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/graczyk.com.pl\/wp-json\/wp\/v2\/users\/3"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/graczyk.com.pl\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=1492"}],"version-history":[{"count":6,"href":"https:\/\/graczyk.com.pl\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/1492\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":1499,"href":"https:\/\/graczyk.com.pl\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/1492\/revisions\/1499"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/graczyk.com.pl\/wp-json\/wp\/v2\/media\/1391"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/graczyk.com.pl\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=1492"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/graczyk.com.pl\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=1492"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/graczyk.com.pl\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=1492"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}