Trudno sobie wyobrazić prowadzenie biznesu bez wsparcia doradców podatkowych czy prawnych. Zapytaliśmy Dariusza Graczyk – doradcę podatkowego, właściciela działającej od 1990 r. firmy ‘’Doradztwo Podatkowe Graczyk’’ o każdą stronę medalu, którą widzi w Fundacjach Rodzinnych.
- Fundacja Rodzinna – a co to takiego?
Istotą Fundacji Rodzinnej jest gromadzenie majątku oraz dokonywanie świadczeń na rzecz Beneficjentów i w tym celu jest tworzona. Majątek może być gromadzony w postaci rzeczowej jak i pieniężnej.
Fundacja musi mieć narzędzia, żeby ten majątek gromadzić.
Takim narzędziem jest m.in. posiadane przez Fundację udziałów w Spółce z o. o. W Polsce został wyznaczony jeden Sąd Rejestrowy dla Fundacji Rodzinnych i znajduje się w Piotrkowie Trybunalskim. Fundację zakłada Fundator i może powstać za jego życia. Może się zdarzyć, że fundację założy więcej niż jedna osoba – z taką sytuacją będziemy mieć do czynienia, gdy zdecydują się na to np. wspólnicy spółki. Fundację można też ustanowić w testamencie, jednak wtedy Fundatorem może być tylko jedna osoba – testator.
- Kilka słów o tym kim jest Fundator w Fundacji Rodzinnej.
Fundatorem może być wyłącznie osoba fizyczna. Fundator określa w statucie szczegółowe warunki funkcjonowania Fundacji, a w szczególności wskazuje na jakie cele mają być przeznaczone wypracowane przez Fundację zyski, a także kto jest beneficjentem.
W przypadku Fundatorów, którzy z różnych względów mieliby jakieś kłopoty natury regulowania swoich zobowiązań, dajmy na to z tytułów alimentacyjnych – Fundacja za takie długi odpowiada na równi z Fundatorem.
- Majątek Fundacji Rodzinnej.
Wkład do Fundacji określony jest w minimalnej wysokości w kwocie 100 tyś. zł. i wkład ten sam w sobie nie podlega zwrotowi.
Fundacja może pozyskiwać majątek w formie darowizn czy innych zapisów, w tym także od Fundatora, który może tym samym podarować Fundacji również jakieś inne składniki majątku poza ustanowionym wkładem.
- Beneficjent – kto i na jakich zasadach?
Każda Fundacja poza tym, że ma Fundatora musi mieć również Beneficjenta. Beneficjentem jest albo osoba fizyczna albo tzw. NGO-sy czyli organizacje pozarządowe wpisane do Rejestru Organizacji Pożytku Publicznego.
Beneficjentem może być również inna Fundacja.
Dla Beneficjenta, który jest osobą fizyczną, Fundacja może pokrywać koszty jego utrzymania, kształcenia albo leczenia, a wsparcie Fundacji dla Beneficjenta może być w różny sposób ukształtowane. Dla przykładu można przyjąć taki zapis w Fundacji, że Beneficjent będzie finansowany do osiągnięcia pewnego wieku lub do czasu ukończenia studiów. Może to być również zapis dotyczący finansowania kształcenia Beneficjanta pod warunkiem osiągania np. określonej średniej wyników nauczania albo do pewnego wieku, chyba że zawrze związek małżeński, będzie miał potomków i wtedy będzie finansowany do śmierci – swoboda i dowolność zapisów jest ogromna i właściwie tylko od wyobraźni Fundatora i od tego jakie chce osiągnąć cele zależy, jak te zapisy będą brzmiały.
Beneficjentem może być również Fundator. Może nim być również osoba nieletnia.
- Struktura Fundacji Rodzinnej.
Każda osoba prawna musi mieć zdefiniowane organy i podobnie jest w Fundacji Rodzinnej.
Organami Fundacji są Zarząd – prowadzący bieżące sprawy Fundacji (dokumentacja, zabezpieczenie spraw związanych z prowadzeniem podmiotów których Fundacja jest właścicielem, spełnianie świadczeń które są należne Beneficjentom) – jak również Rada Nadzorcza która jest ustanawiania dobrowolnie, chyba że jest ponad 25 Beneficjentów. Rada pełni funkcje nadzorcze nad Zarządem. Raz do roku zbiera się Zgromadzenie Beneficjentów – coś na wzór Zgromadzenia Wspólników w spółkach – by udzielić absolutorium członkom organów Fundacji (przypomnijmy chodzi o Zarząd i Radę Nadzorczą) a także zatwierdza Sprawozdanie Finansowe.
- Sposób zarządzania aktywami Fundacji.
Ocena sposobu zarządzania aktywami w Fundacji następuje nie rzadziej niż raz na cztery lata. Dokonywana jest przez zewnętrzną firmę audytorską. Zgodnie z ustawą o Fundacji Rodzinnej w skład zespołu audytorów wchodzą: biegły rewident, doradca podatkowy oraz radca prawny.
Działania audytorskie zleca do wykonania Zarząd.
- Zarządzanie majątkiem poprzez Fundację Rodzinną: Kluczowe różnice i korzyści.
Zarządzanie majątkiem poprzez Fundację Rodzinną przynosi znaczące korzyści podatkowe w porównaniu z innymi formami zarządzania majątkiem. Warto jednak pamiętać, że przepisy dotyczące fundacji rodzinnych są stosunkowo nowe i mogą ulec zmianie.
- Nieodwracalność decyzji.
Zakładanie Fundacji Rodzinnej to decyzja o długotrwałych konsekwencjach. Przekazanie majątku do fundacji i późniejsze jego wycofanie może okazać się nieopłacalne. Wycofanie wkładu jest niemożliwe bez rozwiązania fundacji, co może wiązać się z wysokimi kosztami i utratą korzyści podatkowych.
- Niejasności prawne.
Obszary takie jak opodatkowanie Fundacji Rodzinnych i przekazywanie środków pieniężnych na rzecz beneficjentów, szczególnie gdy fundacja jest udziałowcem spółki zagranicznej, pozostają kwestiami dyskusyjnymi. Te kwestie są omawiane od kilkunastu miesięcy i nadal budzą wiele wątpliwości.
- Różnorodność majątku.
Fundacje Rodzinne mogą gromadzić różne rodzaje majątku, nie tylko udziały, ale także nieruchomości. Działania na takich nieruchomościach mogą budzić kontrowersje i wymagać dalszych interpretacji prawnych.
- Wzrost znaczenia fundacji rodzinnych.
Mimo że fundacje rodzinne są stosunkowo nowymi strukturami w Polsce, ich liczba rośnie, a doświadczenia z innych krajów mogą okazać się cenne w rozwijaniu tej formy zarządzania majątkiem.
Fundacje Rodzinne oferują atrakcyjne korzyści podatkowe, ale ich zakładanie i prowadzenie wiąże się z pewnymi ryzykami i niejasnościami prawnymi. Warto dokładnie rozważyć wszystkie aspekty przed podjęciem decyzji o założeniu fundacji.
- Szczególne sytuacje i okoliczności Fundacji czy Beneficjentów.
Fundacja może być spadkobiercą – zatem ktoś może zapisać Fundacji majątek. Środki Fundacji przekazane Beneficjentom są opodatkowane preferencyjną stawką CIT-owską która wynosi 15%. Dla Beneficjentów te środki które zostają otrzymane z Fundacji też są opodatkowane w szczególny sposób, mianowicie 10% PIT-u lub 15% PIT-u.
W przypadku spokrewnienia z Fundatorem możemy mówić o zwolnieniu z podatku. Dla porównania sytuacja gdy na dzień dzisiejszy ktoś będzie udziałowcem spółki z o. o. to zanim otrzyma wypłatę dywidendy pojawią się dwa podatki – CIT 9% lub 19% i PIT 19%.
W przypadku jeżeli Fundator który ma tę spółkę z o. o. i umieści ją w Fundacji Rodzinnej i zostanie Beneficjentem, może się okazać, że sumaryczne opodatkowanie będzie na poziomie tylko 10% więc jest to atrakcyjna sprawa.
Charakterystyczne dla Fundacji Rodzinnej jest również to, że regulacje prawne, które pozwalają powołać do życia taką Fundację stwarzają różnego rodzaju ‘’bezpieczniki’’ które przede wszystkim mają zabezpieczyć interes Beneficjentów.
Oznacza to ni mniej ni więcej, że wszystkie działania Zarządu, które mogłyby być niebezpieczne dla Beneficjentów, ograniczałyby dostępność środków przewidzianych Beneficjentom, wpływałyby na niezrealizowanie celów Fundacji – są mocno penalizowane w przepisach, co odróżnia na tle innych podmiotów gospodarczych branych pod uwagę jako alternatywę dla założenia Fundacji Rodzinnej.
- Szansa czy zagrożenie?
Jak podkreśla na koniec Dariusz Graczyk, poza wymienionymi przewagami oraz wyzwaniami, stojącymi przed powołującymi do życia Fundacje Rodzinne, trzeba uwzględnić niestabilność bardzo „młodego prawa” w połączeniu ze stylem wprowadzania zmian przez ustawodawcę; tzn. szybko, bez zapowiedzi i nie zawsze po myśli zainteresowanych. To bardzo ważny czynnik, który powinien być wzięty pod uwagę przy ocenie ryzyk związanych z powołaniem do życia Fundacji Rodzinnej. Pamiętamy sytuacje sprzed kilku lat, gdy wprowadzenie CIT dla spółek komandytowych niektórych przedsiębiorców zaskoczyło w trakcie przekształcenia – przypomina doświadczony doradca.