Podatkowe przepisy Polskiego Ładu gruntownie zmieniają wysokość składki zdrowotnej i sposób jej naliczania. Równocześnie pozbawiają przedsiębiorców oraz pracowników prawa do odliczenia składki od podatku.
Koniec ryczałtowej składki zdrowotnej
W nowych przepisach „znika” 9-procentowa składka na ubezpieczenie zdrowotne, liczona od stałej postawy – jaką znamy w dotychczasowej kwocie 381,81 zł miesięczne. Od stycznia 2022 roku składka będzie uzależniona od wysokości dochodu. Przedsiębiorca nie będzie również mieć możliwości obniżenia należnego podatku o odliczaną obecnie wysokość składki zdrowotnej (7,75% podstawy, czyli 328,78 zł).
Rząd obiecuje jednak, że nikt, kto zarabia do 11 tys. zł brutto miesięcznie nie straci na rozwiązaniach Polskiego Ładu, bo wszelkie negatywne konsekwencje zniweluje tzw. „ulga dla klasy średniej” – o dość skomplikowanych zasadach obliczania.
Nowe zasady obliczania składek
Przepisy Polskiego Ładu określają, że wysokość składki zdrowotnej będzie obliczana od dochodu lub przychodu i zależna od wybranej formy opodatkowania. 9 procentową składkę zdrowotną zapłacą osoby rozliczające się według skali podatkowej. Osoby rozliczające się na podatku liniowym zapłacą składkę zdrowotną w wysokości 4,9%. Nie oznacza to jednak, że przedsiębiorcy ci zostali w Polskim Ładzie potraktowani „łagodniej”. Należy bowiem pamiętać, iż rozliczanie PIT według skali podatkowej wiąże się z możliwością wykorzystania kwoty wolnej od podatku – a ta od przyszłego roku wzrasta do poziomu aż 30 tys. zł. To zaś oznacza, że efektywna stawka podatku znacznie się obniża. Ponadto, osoby rozliczające się według skali podatkowej korzystają z niższej stawki podatkowej, która wynosi 17% (w porównaniu do 19% w przypadku liniowców). Co istotne, przedsiębiorcy na skali podatkowej mogą również korzystać z szeregu ulg i odliczeń, które to przywileje niedostępne są dla przedsiębiorców na podatku liniowym.
Składka minimalna
Wysokość składki nie może być niższa niż 9% minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu 1 stycznia roku składkowego. W 2022 roku wynagrodzenie minimalne wynosić będzie 3010 zł, w związku z czym minimalna kwota składki zdrowotnej wyniesie 270,90 zł. Będzie ona działać w sytuacji, kiedy dochody wykazane przez przedsiębiorcę w roku podatkowym będą niższe niż minimalne wynagrodzenie.
Nowy termin zapłaty składki zdrowotnej
Ważną zmianą dla płatników składki zdrowotnej jest również zmiana terminu płatności. Od 2022 roku składka będzie musiała być uiszczona na właściwy rachunek płatnika do 20 dnia kolejnego miesiąca – a nie jak to było dotychczas do 10 lub 15 dnia miesiąca.
Nowy termin dotyczyć jednak będzie wyłącznie podmiotów niebędących osobami prawnymi, czyli m.in. osób fizycznych czy spółek osobowych. Z wydłużonego terminu nie skorzystają osoby prawne – dla płatników składek posiadających osobowość prawną graniczny termin płatności ZUS został bowiem ustalony na 15. dzień miesiąca.
Kto jeszcze zapłaci składkę zdrowotną?
Kolejną ważną zmianą jest to, że do katalogu tytułów podlegających obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego dodano „osoby powołane do pełnienia funkcji na mocy aktu powołania, które z tego tytułu pobierają wynagrodzenie”. W grupie tej znajdują się przede wszystkim członkowie zarządu i prokurenci, którzy na podstawie aktu powołania nawiązali stosunek organizacyjny ze spółką oraz otrzymują za pełnienie tej funkcji wynagrodzenie. Będzie to 9 proc. od wynagrodzenia członka zarządu. Warto zaznaczyć, że obowiązkowi opłacania składki zdrowotnej podlegać będą wyłącznie te osoby pełniące funkcje na podstawie powołania, które otrzymują z tego tytułu wynagrodzenie. Osoby pełniące te funkcje bez wynagrodzenia nie będą objęte obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym.
Składka zdrowotna dla osób opodatkowanych kartą podatkową
Dotyczy to ok. 100 tys. polskich podatników. To głównie taksówkarze, hotelarze, fryzjerzy, kosmetyczki czy budowlańcy. Od 2022 roku składka zdrowotna dla nich ustalona będzie na poziomie 9 proc. od średniego wynagrodzenia, bez możliwości odliczenia od podatku.
Składka zdrowotna osoby współpracującej
Zgodnie z ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych za osobę współpracującą uważa się: małżonka, dzieci własne lub dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, rodziców, macochę i ojczyma – pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracujących przy prowadzeniu działalności. Dla osób współpracujących z osobami prowadzącymi działalność pozarolniczą, podstawą wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne będzie kwota przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku. Tak więc składka zdrowotna dla osób współpracujących będzie liczona od podstawy zryczałtowanej.