Zatrudnianie osób niepełnosprawnych – zasady, obowiązki i korzyści.

Zatrudnienie osoby z niepełnosprawnością może budzić wiele pytań – zarówno formalnych, jak i praktycznych. Pracodawcy często nie wiedzą, jakie prawa należą się takim pracownikom, co im przysługuje i jakie obowiązki muszą spełnić. Ale to nie wszystko – zatrudnianie osób z orzeczeniem niesie także wymierne korzyści, np. dofinansowanie wynagrodzenia z PFRON.

Poniżej zebraliśmy najważniejsze informacje w przejrzystej formie.

Spis treści:

1. 1. Czy osoba niepełnosprawna może pracować jak każdy inny pracownik?
   2. Kto jest osobą niepełnosprawną?
   3. Czy można zatrudnić osobę z orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu?
   4. Jak wygląda czas pracy osoby niepełnosprawnej?
   5. Czy skrócenie czasu pracy wpływa na wynagrodzenie?
   6. Czy przysługują dodatkowe dni wolne?
   7. Czy przysługuje dodatkowa przerwa?
   8. Zatrudnienie a dofinansowanie z PFRON
   9. Podsumowanie

Czy osoba niepełnosprawna może pracować jak każdy inny pracownik?

Tak. Osoba niepełnosprawna ma prawo do zatrudnienia na takich samych zasadach jak każdy inny kandydat.
Dyskryminacja ze względu na niepełnosprawność jest zakazana – zarówno na etapie rekrutacji, jak i zatrudnienia.

Podstawowe akty prawne:

• • Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych,
  • Kodeks pracy.

Kto jest osobą niepełnosprawną?

Status osoby niepełnosprawnej potwierdza orzeczenie wydane przez:

• • Powiatowy lub wojewódzki zespół ds. orzekania o niepełnosprawności,
  • Lekarza orzecznika ZUS.

Wyróżnia się 3 stopnie niepełnosprawności:

• • Lekki – obniżona zdolność do pracy w porównaniu do osób pełnosprawnych,
  • Umiarkowany – częściowa niezdolność do pracy lub potrzeba pomocy,
  • Znaczny – całkowita niezdolność do pracy bez warunków chronionych oraz konieczność stałej pomocy w życiu codziennym.

Czy można zatrudnić osobę z orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu?

Tak – nawet jeśli pracodawca nie prowadzi zakładu pracy chronionej. Musi jednak:

• • przystosować stanowisko do potrzeb pracownika, lub
  • umożliwić pracę zdalną, jeśli jest taka możliwość.

Zatrudnienie wymaga zgody lekarza medycyny pracy i zgodności stanowiska z orzeczeniem.

Jak wygląda czas pracy osoby niepełnosprawnej?

Obowiązują skrócone normy czasu pracy:

• • Do 8 godz. dziennie i 40 tygodniowo – standard,
  • Do 7 godz. dziennie i 35 tygodniowo – dla osób ze stopniem umiarkowanym lub znacznym.

Nie wolno zatrudniać pracowników z niepełnosprawnością:

• • w porze nocnej,
  • w godzinach nadliczbowych.

Wyjątki:

• • pracownik zatrudniony przy pilnowaniu,
  • zgoda lekarza (na wniosek pracownika).

Czy skrócenie czasu pracy wpływa na wynagrodzenie?

Nie. Wynagrodzenie osoby niepełnosprawnej wypłacane w stałej miesięcznej wysokości pozostaje bez zmian mimo skróconego czasu pracy.

Przykład:
Pracownik zarabia 4000 zł za 8h dziennie. Po przedstawieniu orzeczenia i przejściu na 7h – nadal otrzymuje 4000 zł.

Czy przysługują dodatkowe dni wolne?

Tak – pracownik z umiarkowanym lub znacznym stopniem niepełnosprawności ma prawo do:

• • 10 dni dodatkowego urlopu wypoczynkowego rocznie (po roku pracy od dnia orzeczenia),
  • 21 dni wolnego na turnus rehabilitacyjny,
  • zwolnienia z pracy na: badania, zabiegi, naprawę sprzętu ortopedycznego – jeśli nie można ich wykonać poza pracą.

Uwaga: łączna liczba dni urlopu i zwolnień nie może przekroczyć 21 dni roboczych rocznie.

Czy przysługuje dodatkowa przerwa?

Tak. Osoby z orzeczeniem mają prawo do 15-minutowej, dodatkowej przerwy dziennie.
Może być przeznaczona na:

• • gimnastykę usprawniającą,
  • odpoczynek.

Przerwa jest płatna i wliczana do czasu pracy.

Zatrudnienie a dofinansowanie z PFRON

Pracodawca może otrzymać miesięczne dofinansowanie do wynagrodzenia osoby niepełnosprawnej, o ile:

• • pracownik ma orzeczenie i jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę,
  • pracodawca nie zalega z opłatami wobec PFRON.

Dofinansowanie nie przysługuje, jeśli:

• • pracownik jest zatrudniony na umowie cywilnoprawnej,
  • ma umiarkowany lub lekki stopień i pobiera emeryturę,
  • wynagrodzenie finansowane jest w całości z publicznych środków.

Wysokość dofinansowania zależy od:

• • stopnia niepełnosprawności,
  • wymiaru etatu (proporcjonalne),
  • występowania tzw. schorzeń szczególnych (np. epilepsja, choroby psychiczne – zwiększenie o 40% najniższego wynagrodzenia),
  • typu pracodawcy (np. zakłady pracy chronionej otrzymują więcej).

Pracodawca musi zarejestrować się w PFRON i przechowywać dokumentację przez 10 lat.

Podsumowanie

• • Zatrudnienie osób z niepełnosprawnością jest możliwe i korzystne, także dla firm spoza rynku pracy chronionej.
  • Pracodawca ma obowiązek przestrzegać określonych norm czasu pracy i zapewnić pracownikowi niezbędne uprawnienia.
  • W zamian może skorzystać z realnych korzyści finansowych – miesięcznego dofinansowania z PFRON.

Skontaktuj się z Doradztwem Podatkowym Graczyk – wyjaśnimy, jak prawidłowo rozliczać zatrudnienie osób z orzeczeniem