W świecie nowoczesnego biznesu dostęp do wrażliwych informacji – jak dane klientów, know-how, procesy technologiczne czy warunki handlowe – staje się codziennością dla wielu pracowników. Pracodawcy coraz częściej chcą zabezpieczyć te dane przed nieuprawnionym ujawnieniem. Choć temat poufności kojarzy się głównie z umowami B2B, to również w relacjach pracowniczych nabiera on ogromnego znaczenia.
W jaki sposób prawo reguluje obowiązek zachowania tajemnicy przez pracownika? Czy pracodawca może egzekwować ochronę poufnych danych nawet bez odrębnej umowy NDA? Co warto uwzględnić, podpisując klauzulę poufności z pracownikiem?
Poniżej przedstawiamy kluczowe informacje, które pomogą zabezpieczyć interesy firmy.
Spis treści:
-
- Obowiązki pracownika wynikające z Kodeksu pracy
- Czym jest tajemnica przedsiębiorstwa?
- Czy poufność musi być uregulowana umową?
- Jak skutecznie sporządzić klauzulę poufności?
- Przykłady – kiedy warto chronić informacje?
- Podsumowanie – praktyczne wnioski
Obowiązki pracownika wynikające z Kodeksu pracy
Zgodnie z art. 100 § 2 pkt 4 i 5 Kodeksu pracy, pracownik ma obowiązek:
-
-
dbać o dobro zakładu pracy,
-
chronić jego mienie,
-
zachować w tajemnicy informacje, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę.
-
Mimo że Kodeks pracy nie zawiera rozbudowanej regulacji dotyczącej tajemnicy informacji (jak np. w przypadku zakazu konkurencji), obowiązek poufności obowiązuje nawet bez podpisanej odrębnej umowy.
Czym jest tajemnica przedsiębiorstwa?
Pojęcie tajemnicy przedsiębiorstwa zostało zdefiniowane w art. 11 ust. 2 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Są to:
„Informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne lub inne posiadające wartość gospodarczą, które nie są powszechnie znane ani łatwo dostępne, a przedsiębiorca podjął działania w celu ich ochrony.”
Innymi słowy – tajemnica przedsiębiorstwa to wszystkie informacje, które mają znaczenie biznesowe i nie są ogólnodostępne, a firma stara się je chronić.
Czy poufność musi być uregulowana umową?
Nie. Obowiązek poufności może wynikać:
-
-
z samego stosunku pracy (Kodeks pracy),
-
z przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji,
-
lub z woli pracodawcy, jeśli jest ona rozpoznawalna (orzeczenie SN z 3.10.2000 r., I CKN 304/00).
-
To oznacza, że informacja może być uznana za tajemnicę nawet bez podpisanej umowy, o ile można wykazać, że pracodawca chciał utrzymać ją w poufności i było to dla pracownika czytelne.
Jak skutecznie sporządzić klauzulę poufności?
Jeśli pracodawca chce mieć maksymalnie zabezpieczone interesy, warto zawrzeć z pracownikiem pisemną umowę NDA (ang. Non-Disclosure Agreement). Dobra umowa powinna:
-
-
konkretnie wskazywać, co stanowi informację poufną (np. receptury, dane klientów, ceny zakupu),
-
uwzględniać specyfikę branży i zakres obowiązków pracownika,
-
wskazywać okres obowiązywania – również po zakończeniu zatrudnienia,
-
zawierać konsekwencje naruszenia – np. możliwość dochodzenia odszkodowania lub kara umowna.
-
Przykłady – kiedy warto chronić informacje?
Zakres poufności powinien być dostosowany do rodzaju działalności:
Branża technologiczna: procedury IT, know-how, kody źródłowe,
Produkcja: receptury, skład surowców, procesy produkcyjne,
Handel: rabaty, warunki zakupowe, cenniki hurtowe,
Usługi: dane klientów, metody wyceny, strategie działania.
W każdej z powyższych sytuacji ujawnienie danych przez pracownika może przynieść wymierną szkodę – np. utratę przewagi konkurencyjnej.
Podsumowanie – praktyczne wnioski
Obowiązek zachowania poufności wynika już z Kodeksu pracy – nawet bez podpisanej umowy,
Tajemnica przedsiębiorstwa musi być realnie chroniona i mieć wartość biznesową,
Warto zawierać umowy NDA z pracownikami – szczególnie, gdy mają dostęp do danych wrażliwych,
Umowa powinna zawierać precyzyjne definicje oraz zapisy o konsekwencjach naruszenia,
W razie sporu – brak umowy nie wyklucza odpowiedzialności pracownika.
Masz pytania dotyczące umów poufności lub polityki ochrony danych w firmie?
Skontaktuj się z Doradztwem Podatkowym Graczyk – pomożemy Ci w profesjonalny sposób zabezpieczyć interesy Twojego biznesu.