Każdy podatnik jest narażony na kontrolę podatkową. Jest ona jedną z form sprawdzenia jak podatnicy wywiązują się z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego. Samo rozpoczęcie kontroli wiąże się ze spełnieniem wielu wymagań stawianych kontrolującym, a dopilnowanie czy rozpoczęta kontrola je spełnia wymaga dużej uwagi.
Zawiadomienie o zamiarze wszczęcia kontroli
Każda kontrola podatkowa jest wszczynana z urzędu. Pierwszym krokiem organu podatkowego jest zawiadomienie kontrolowanego o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej. Od dnia doręczenia zawiadomienia kontrolę podatkową można rozpocząć po upływie 7 dni. Jeśli jednak minie 30 dni, należy ponowić zawiadomienie. Możliwe jest, aby kontrola zaczęła się wcześniej niż 7 dniowy termin. W takiej sytuacji kontrolowany musi wyrazić zgodę lub musi złożyć odpowiedni wniosek. Gdy stanie się to ustnie, należy sporządzić adnotację.
Przepisy określają co dokładnie zawiadomienie musi zawierać w swej treści: oznaczenie organu i kontrolowanego, datę i miejsce wystawienia, wskazanie zakresu kontroli, pouczenie o prawie złożenia korekty, podpis.
Dzięki temu zawiadomieniu kontrolowany ma możliwość przygotowania się do kontroli, a także ma szansę na złożenie korekty deklaracji w przypadku wykrytych we własnym zakresie nieprawidłowości – w czasie kontroli to uprawnienie ulega zawieszeniu.
Ordynacja podatkowa przewidziała jednak sytuacje, w których zawiadomienie nie jest wymagane – o szczegółach stanowi art. 282c. Przykładowo można wskazać następujące okoliczności: gdy kontrola dotyczy zasadności zwrotu podatku Vat, gdy dotyczy przychodów z nieujawnionych źródeł, gdy dotyczy niezgłoszonej do opodatkowania działalności gospodarczej. Kontrolowany w każdej sytuacji powinien zostać poinformowany o przyczynach braku zawiadomienia. Takie zawiadomienie musi przybrać formę pisemną.
Upoważnienie do przeprowadzenia kontroli
Samo wszczęcie kontroli podatkowej następuje przez doręczenie kontrolowanemu upoważnienia oraz okazanie legitymacji służbowej. Obie te czynności muszą zostać przeprowadzone jednocześnie.
W sytuacji gdy kontrolowanym jest osoba prawna lub inna jednostka, opisane czynności wykonuje się przed członkiem zarządu, wspólnikiem lub inną osobą do tego upoważnioną (reprezentant kontrolowanego).
Gdy tych czynności nie da się przeprowadzić, kontrolujący wzywa kontrolowanego, reprezentanta lub pełnomocnika do stawienia się w siedzibie organu podatkowego następnego dnia po upływie 7 dni od dnia doręczenia wezwania. Jeśli osoba wezwana się nie stawi, uważa się kontrolę za wszczętą w dniu upływu tego terminu, a upoważnienie należy doręczyć niezwłocznie, gdy kontrolowany się pojawi.
Istnieją sytuacje, kiedy kontrola może zostać wszczęta bez okazania upoważnienia, jednak konieczne jest okazanie legitymacji służbowej. Jest to możliwe gdy czynności kontrolne są niezbędne dla przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego albo zabezpieczenia dowodów jego popełnienia.
Jeśli nieobecny jest kontrolowany, jego reprezentant lub pełnomocnik, można w tym trybie rozpocząć kontrolę po okazaniu legitymacji pracownikowi, który może zostać uznany za osobę czynną w lokalu przedsiębiorstwa (art. 97 kodeksu cywilnego) lub w obecności przywołanego świadka, osoby będącej funkcjonariuszem publicznym, nie będącym pracownikiem organu przeprowadzającego kontrolę.
Jeśli nieobecni są kontrolowany lub jego reprezentant lub pełnomocnik, a ich nieobecność uniemożliwi przeprowadzenie czynności kontrolnych (w tym zwłaszcza gdy nie jest zapewniony dostęp do dokumentów związanych z przedmiotem kontroli), kontrola powinna być zawieszona do czasu umożliwienia przeprowadzenia tych czynności, a czas zawieszenia nie wlicza się do czasu trwania kontroli.
W przypadku rozpoczęcia kontroli bez upoważnienia, należy bez zbędnej zwłoki, nie później niż w terminie 3 dni roboczych od dnia wszczęcia kontroli, doręczyć upoważnienie, pod rygorem nie uznania za dowód w postępowaniu podatkowym dokumentów z przeprowadzonych czynności kontrolnych.
Stan prawny: 2018.04.18