Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych (nazywany również „ryczałtem ewidencjonowanym”) jest uproszczoną formą opodatkowania przychodów z działalności gospodarczej. Podatek oblicza się i płaci w tym przypadku od przychodów, a nie dochodów – stąd nie ma możliwości uwzględniania kosztów uzyskania przychodów. Ryczałt ewidencjonowany pozwala natomiast prowadzić uproszczoną księgowość (ewidencję), a jego stawki zależą od rodzaju prowadzonej działalności i wynoszą od 2% do 17%.
Dla kogo ryczałt
Opodatkowanie ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych dostępne jest dla osób, które prowadzą pozarolniczą działalność gospodarczą lub osiągają przychody z najmu prywatnego.
Nie każdy podatnik może jednak rozliczać się na zasadzie ryczałtu ewidencjonowanego. Z grona uprawnionych wyklucza się między innymi przedsiębiorców prowadzących apteki, kantory dewizowe, zajmujących się produkcją wyrobów opodatkowanych akcyzą (m.in. tytoń, alkohol), prowadzących działalność w zakresie handlu częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych. Ryczałtu nie może również opłacać osoba, która była zatrudniona na umowę o pracę, a po przejściu na własną działalność gospodarczą wykonuje na rzecz swego pracodawcy takie same czynności. Nie ma także możliwości korzystania z ryczałtu przedsiębiorca, który w roku poprzedzającym przekroczył limit przychodów ustalony na 2 mln euro (kwotę tę przelicza się według średniego kursu euro ogłaszanego przez NBP).
Stawki ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych
Stawki ryczałtu zależą od rodzaju prowadzonej działalności. Zostały one określone w art. 12 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne – można się z nimi zapoznać TUTAJ.
Najwyższa 17% stawka dotyczy przychodów osiąganych przez przedstawicieli wolnych zawodów (nie zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, zlecenia lub innych umów o podobnym charakterze) – m.in. tłumaczy, adwokatów, notariuszy, radców prawnych, księgowych, doradców podatkowych, agentów i brokerów ubezpieczeniowych.
Korzyści z ryczałtu
Do najważniejszych zalet ryczałtu ewidencjonowanego zalicza się możliwość prowadzenia uproszczonej księgowości (nie ma bowiem potrzeby ewidencjonowania kosztów) oraz możliwość skorzystania ze stawek podatkowych często niższych niż przy wyborze skali podatkowej lub podatku liniowego. Ta forma rozliczenia bywa szczególnie korzystna dla podatników, którzy ponoszą bardzo niewielkie koszty swojej działalności, np. wielu przedstawicieli wolnych zawodów.
Wybór (zgłoszenie) opodatkowania w formie ryczałtu
Aby rozliczać się na zasadzie ryczałtu ewidencjonowanego, należy zgłosić pisemne oświadczenie o wyborze tej formy opodatkowania do naczelnika urzędu skarbowego (właściwego ze względu na miejsce zamieszkania). Takie oświadczenie można złożyć bezpośrednio w urzędzie skarbowym lub we wniosku o aktualizację wpisu do CEIDG. Podatnicy mogą również zgłosić wybór formy opodatkowania podczas rejestracji działalności gospodarczej – na wniosku rejestracyjnym CEIDG-1. Czas na wybór bądź zmianę formy opodatkowania podatnicy, co do zasady, mają do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym został osiągnięty pierwszy przychód w roku podatkowym.
Jeżeli działalność jest lub ma być prowadzona w formie spółki, oświadczenie takie powinni złożyć wszyscy wspólnicy – każdy w „swoim” urzędzie skarbowym.
Jak rozliczać i płacić ryczałt
W rozpatrywanej formie opodatkowania podatnik musi ustalić wysokość ryczałtu za każdy miesiąc – jako wypadkową osiągniętego przychodu oraz stawki przyjętej dla prowadzonej działalności. Podatek wpłaca się w terminie do 20. dnia następnego miesiąca za miesiąc poprzedni. Podatnik może też – po spełnieniu określonych warunków – skorzystać z rozliczenia kwartalnego.
Ewidencja przychodów
Przedsiębiorcy dokonujący rozliczeń w formie ryczałtu zobowiązani są do prowadzenia ewidencji przychodów. Księgowość prowadzi się w formie uproszczonej, tj. bez ewidencjonowania kosztów. Obowiązek ten odnosi się również do osób, które zdecydowały się opodatkować ryczałtem najem prywatny. Zapisy dokonywane są w porządku chronologicznym.
Ewidencję należy przechowywać w miejscu wykonywania działalności lub siedzibie firmy.
Ustawodawca dopuszcza możliwość ewidencjonowania przychodów zarówno papierowo, jak i elektronicznie. W tym drugim przypadku wymagane jest stosowanie programu komputerowego zapewniającego wgląd w treść zapisów, wydrukowanie wszystkich danych oraz ich przechowywanie w sposób chroniący przed zniszczeniem lub (nieuprawnioną) modyfikacją.
Jeśli podatnicy zobowiązani do prowadzenia ewidencji przychodów nie robią tego bądź dokonują wpisy w sposób nierzetelny, muszą liczyć się z konsekwencjami finansowymi.
Zlecenie prowadzenia ewidencji przychodów firmie zewnętrznej trzeba zgłosić do urzędu skarbowego w ciągu 7 dni od zawarcia umowy z biurem rachunkowym lub księgową.
Składka zdrowotna w ryczałcie
W przypadku wyboru ryczałtu jako formy opodatkowania składka zdrowotna będzie uzależniona od wysokości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw (to 9% tej kwoty, traktowanej jako podstawa wymiaru składki). Stosownie do obliczeń GUS, w 2022 roku składki zdrowotne w ryczałcie wynoszą odpowiednio: 335,94 zł – dla przychodów nie przekraczających 60 tys. zł, 559,89 zł – dla przychodów w zakresie 60-300 tys. zł i 1007,81 zł – dla przychodów powyżej 300 tys zł.
Zeznanie roczne
Ostateczne rozliczenie podatku dochodowego następuje w chwili złożenia rocznego zeznania podatkowego. Służy do tego formularz PIT-28, który należy złożyć w terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym w urzędzie skarbowym. Jeżeli oprócz dochodów z działalności gospodarczej opodatkowanych ryczałtem, w trakcie roku uzyskało się też inne dochody (np. z umowy o pracę), należy w terminie do 30 kwietnia złożyć odrębne zeznanie roczne na odpowiednim formularzu. W zeznaniu tym nie wykazuje się jednak dochodów objętych ryczałtem.
Skorzystaj z pomocy doradcy
Dokonanie racjonalnego wyboru formy opodatkowania uzależnione jest od wielu czynników i wymaga przeprowadzenia specjalistycznych analiz, które wskażą, jaka forma jest dla podatnika korzystniejsza. Dlatego wybór ten warto skonsultować i powierzyć profesjonalnym doradcom, którzy na podstawie swojej wiedzy oraz doświadczenia podpowiedzą rozwiązanie najbardziej odpowiednie.