Tarcza Antyinflacyjna 2.0 (uchwalona przez Sejm 13 stycznia 2022 i podpisana dwa tygodnie później przez Prezydenta) przewiduje czasową obniżkę stawek podatku VAT na paliwa, autogaz, ciepło i energię elektryczną. Ponadto wprowadza zerowy VAT na żywność, gaz ziemny, nawozy oraz inne wybrane środki wykorzystywane w produkcji rolniczej. Ministerstwo Finansów zakłada, że dzięki Tarczy Antyinflacyjnej wszystkie te towary potanieją. Obniżki VAT będą obowiązywać od 1 lutego 2022 przez okres sześciu miesięcy, tj. do końca lipca 2022 roku.

Już w pierwszej „odsłonie” Tarczy Antyinflacyjnej (grudzień 2021) obniżona została akcyza na paliwo, natomiast od początku stycznia obniżone zostały także podatki nałożone na nośniki energii i prąd, w tym gaz ziemny i ciepło systemowe z 23% do 8%. Drugi etap, czyli nowelizacja ustawy VAT w ramach Tarczy Antyinflacyjnej 2.0 wprowadza obniżkę VAT na paliwo (z 23% do 8%), żywność do 0%, gaz do 0%, na nawozy (z 8% do 0%), a także przedłużenie obniżki VAT do 5% na prąd.

Obowiązek informowania o obniżce VAT

Przepisy Tarczy Antyinflacyjnej nakładają na przedsiębiorców (sprzedawców) pewne obowiązki, o których warto pamiętać, by nie narazić się na przykre konsekwencje. W okresie jej obowiązywania (tj. do końca lipca 2022 roku) przedsiębiorca dokonujący sprzedaży towarów spożywczych zobowiązany jest umieścić przy kasie rejestrującej (w lokalu przedsiębiorstwa, w którym dokonywana jest sprzedaż tych towarów), czytelną informację, że dla towarów spożywczych obowiązuje zerowa stawka podatku od towarów i usług. W przypadku rachunków za gaz i energię informacja ma być podana poprzez jej dołączenie do faktury lub innego dokumentu, z którego wynika zapłata należności.

Zweryfikuj ceny… zanim zrobią to urzędnicy

Przedsiębiorca powinien zweryfikować swój asortyment pod kątem obniżenia stawek VAT. Do sprawdzenia, czy ceny oferowanych przez niego towarów zostały obniżone stosownie do nowych stawek VAT uprawnione są m.in. inspekcja handlowa oraz Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK). Kontrola taka może również nastąpić poprzez tzw. „nabycie sprawdzającelub kontrolę prawidłowości wystawionego paragonu. UOKiK już zapowiedział swoje działania w tym kierunku – m.in. stały monitoring cen wybranych artykułów żywnościowych. Do sprawdzanego cyklicznie koszyka włożone zostaną np. takie produkty jak pieczywo, nabiał, warzywa czy owoce.

Dodatkowo inspektorzy sprawdzą, czy sprzedawca umieścił przy kasie wspomnianą wyżej informację o obowiązującej do końca lipca obniżce do zera stawki VAT na towary spożywcze.

Kolejnym krokiem mogą być postępowania w sprawie naruszenia zbiorowych interesów konsumentów, za które grozi kara do 10% rocznego przychodu (osiągniętego w roku rozliczeniowym poprzedzającym rok nałożenia kary).

Tarcza Antyinflacyjna – coś za coś

Tarcza antyinflacyjna ma w zamierzeniu „spłaszczyć”, przynajmniej o kilka procent, podwyżki cen – m.in. na żywność i energię. Cel doraźnie „atrakcyjny” dla konsumentów, jednakże takie działania pociągają za sobą również pewne „koszty”. Jak wskazują analitycy finansowi, dzięki Tarczy szczyt inflacji wypadnie niżej, lecz będzie bardziej płaski – czyli okres wysokiej inflacji potrwa niestety dłużej. Komentatorzy naszego życia gospodarczego oceniają, że dopiero druga połowa 2023 roku przyniesie wyraźne wyhamowanie inflacji. Do celu inflacyjnego NBP, wynoszącego ok 2,5% mamy wrócić dopiero w 2024 roku. Moment ten może jednak znacznie przesunąć się w czasie, jeśli Tarcza Antyinflacyjna potrwa dłużej (co może nastąpić na przykład w przypadku ogłoszenia przyśpieszonych wyborów w 2022 roku).